Πλάκες εκτύπωσης χαρτονομισμάτων

Στο μουσείο χαρτονομισμάτων στην Κέρκυρα μεταξύ των άλλων εκθεμάτων, υπάρχουν και κάποιες εκτυπωτικές πλάκες χαρτονομισμάτων της Ιονικής τράπεζας των τελών του 19^ου αιώνα. Πέρα από αυτές τις πλάκες αυτές, υπάρχουν και άλλες σε χέρια συλλεκτών εκ των οποίων κάποιες έχουν βγει και σε δημοπρασίες (π.χ. Βλαστός 203 1/3/2003).

Το θέμα όμως είναι ότι στο μουσείο δίπλα στις πλάκες, υπάρχουν και εκτυπώσεις από αυτές τις πλάκες οι οποίες έγιναν λίγες δεκαετίες πριν. Όμως ποιος μας διαβεβαιώνει ότι πέρα από αυτές τις εκτυπώσεις που βρίσκονται στο μουσείο, δεν έγιναν και άλλες οι οποίες δεν βγήκαν προς τα έξω (συλλέκτες-έμποροι); Αν υποθέσουμε ότι δεν έγινε κάτι τέτοιο στο μουσείο, οι συλλέκτες που έχουν στην κατοχή τους ανάλογες πλάκες δεν μπήκαν στον πειρασμό να εκτυπώσουν μερικά proofs χαρτονομισμάτων; Η δικιά μου άποψη είναι πως κάτι τέτοιο έγινε και στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά τέτοια proofs που θεωρούνται γνήσια και ότι έγιναν πριν 130 χρόνια περίπου ενώ είναι σύγχρονες restrikes.

Δυστυχώς δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να ξεχωρίσουμε την αυθεντικότητα ενός τέτοιου κομματιού, για τον απλό λόγο ότι χρησιμοποιήθηκαν οι αυθεντικές πλάκες για την εκτύπωση του. Ίσως ο μόνο τρόπος είναι να ελέγξουμε την ηλικία του χαρτιού.

Εκεί που θέλω να καταλήξω είναι ότι χρειάζεται πάρα πολύ μεγάλη προσοχή στην αγορά τέτοιων κομματιών. Εγώ πάντως αποφεύγω τέτοιες αγορές.

Κατάλογος Ελληνικών Χαρτονομισμάτων 1822-2992

Μυστικιστικά σύμβολα σε Ελληνικά χαρτονομίσματα και νομίσματα

Σε ορισμένα νεοελληνικά νομίσματα και χαρτονομίσματα μπορούμε να διακρίνουμε κάποιες παραστάσεις που εύκολα μπορούν να συσχετιστούν από κάποιον με μυστικές εταιρείες. Η ύπαρξη των εν λόγω σχεδίων δεν μπορεί βέβαια να αποδειχθεί ότι σκοπίμως αντιπροσωπεύουν κάποια μυστική ένωση ή απλώς είναι μια σύμπτωση.
Όσα έχω εντοπίσει, τα παραθέτω στο παρόν κείμενο.

Το ιερό μυθικό πουλί φοίνικας των αρχαίων Αιγυπτίων που ξαναγεννιέται από την τέφρα του, έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές ως κύριο μέρος παραστάσεων σε ελληνικά νομίσματα και χαρτονομίσματα. Επειδή συμβολίζει την αναγέννηση, ο φοίνικας χρησιμοποιήθηκε σε κρίσιμες καμπές της ελληνικής ιστορίας όπως στην απελευθέρωση από τους Τούρκους, μετά το τέλος της Γερμανικής κατοχής αλλά και από το Απριλιανό καθεστώς. Έτσι στα νομίσματα του Καποδίστρια ο φοίνικας είναι η κατ’ εξοχήν παράσταση τους αφού εξάλλου και το ίδιο το νόμισμα ονομάζεται έτσι. Ξανά ο φοίνικας εμφανίζεται σε νόμισμα στις 5 δραχμές του 1930 για να τιμήσει όμως τα εκατό χρόνια του ελληνικού νομίσματος. Μετά το τέλος της γερμανικής κατοχής στην πίσω όψη δύο χαρτονομισμάτων υπάρχει και πάλι ο φοίνικας, στην μία δραχμή και στις 50 δραχμές της 9ης Νοεμβρίου 1944. Για τελευταία φορά ο φοίνικας εμφανίζεται σε όλα τα νομίσματα που κυκλοφόρησαν οι Απριλιανοί μετά το 1967 και ως το 1973.





Στο χάρτινο εικοσάρικο 6ης Απριλίου 1940 στην πίσω όψη μπορούμε να διακρίνουμε τον μαίανδρο που περικλείει τον Παρθενώνα. Ο τρόπος όμως που πλέκονται οι γραμμές του σχηματίζουν και την σβάστικα. Αυτό δεν θα πρέπει να μας προκαλεί απορία μιας και το συγκεκριμένο κερματικό γραμμάτιο εκτυπώθηκε στο Βερολίνο το 1940 την εποχή δηλαδή που ο Ναζισμός στην Γερμανία ήταν στο αποκορύφωμα του.



Στο χαρτονόμισμα των 100 δραχμών του 1966 και 1967 στα δεξιά της κύριας όψης παριστάνεται η δομή του ατόμου. Με μια πιο προσεκτική ματιά θα δούμε ότι έτσι όπως τέμνονται οι τροχιές των ηλεκτρονίων, σχηματίζουν το εξάκτινο αστέρι του Δαυίδ. Το ίδιο σχέδιο υπάρχει και στο κέρμα των 10 δραχμών του 1976 έως το 2000.



Οι 500 δραχμές του 1983 είχαν δημιουργήσει μεγάλη συζήτηση για τους συμβολισμούς που περιείχε. Διακρίνουμε πάνω δεξιά στην κύρια όψη δύο αλληλοκαλυπτόμενα τρίγωνα που σχηματίζουν το αστέρι του Δαυίδ. Στην ίδια όψη κάτω στο κέντρο μεταξύ των υπογραφών εικονίζεται ένα φίδι που τρώει την ουρά του περικλείοντας δύο χέρια σε χειραψία. Και τα δύο σχέδια έχουν αναφερθεί ως μασονικοί συμβολισμοί. Λόγος έγινε και για το κτίριο που υπάρχει στα δεξιά. Λέγεται ότι σε αυτό συνήλθε η πρώτη μασονική συγκέντρωση στην Ελλάδα, αλλά απλώς πρόκειται για το αρχοντικό της οικογένειας Καποδίστρια στην Κέρκυρα.



Έντονος ήταν και ο προβληματισμός όταν πρωτοκυκλοφόρησε το πεντοχίλιαρο του 1984. Στο κέντρο του χαρτονομίσματος ο τρόπος που δένονται οι αριθμοί του 5000 σχηματίζουν και τον αριθμό 666. Με το ίδιο όμως σκεπτικό σχηματίζεται και το 999!
Το ίδιο σχεδίασμα υπάρχει και στο πεντοχίλιαρο του 1997.



Κλείνοντας ένα άλλο σχέδιο που έχω εντοπίσει, αφορά τις 10.000 δραχμές του 1995. Στην πίσω όψη φαίνεται ένα περίεργο σχέδιο, χωρίς όμως να έχω καταλάβει τι απεικονίζει. Μήπως είναι κάποιο χαρακτηριστικό ασφαλείας; Ότι και να είναι εμένα μου φάνηκε περίεργο.

Κατάλογος Ελληνικών Χαρτονομισμάτων 1822-2992

Το Μουσείο Χαρτονομισμάτων στην Κέρκυρα

Έχει λίγες μέρες που επέστρεψα από τις διακοπές μου στην Κέρκυρα όπου και επισκέφθηκα το μουσείο χαρτονομισμάτων της Ιονικής τράπεζας που βρίσκεται εκεί. Η συλλογή που διαθέτει είναι πολύ μεγάλη και σχεδόν πλήρης. Περίπου 15 χαρτονομίσματα λείπουν για να χαρακτηριστεί πλήρης.

Το μουσείο βρίσκεται στην πλατεία Ηρώων Κυπριακού Αγώνα, πολύ κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στην παλιά πόλη. Στεγάζεται στο κτήριο το οποίο υπήρξε και το πρώτο κεντρικό κατάστημα της Ιονικής τράπεζας στην Κέρκυρα και ανεγέρθηκε γύρω στο 1845. Το κτήριο είναι διώροφο. Στο ισόγειο λειτουργεί η τράπεζα της Alpha Bank και στον πρώτο όροφο βρίσκεται το μουσείο. Η είσοδος του μουσείου βρίσκεται στην δεξιά πόρτα του κτηρίου.

Το μουσείο χωρίζεται σε τέσσερις αίθουσες.

Η πρώτη αίθουσα είναι αφιερωμένη κυρίως στα χαρτονομίσματα του 19ου αιώνα. Περιέχει τα γρόσια, τους φοίνικες, τις πρώτες εκδόσεις της ΕΤΕ με τον Γ. Σταύρο, τα χαρτονομίσματα της Ηπειροθεσσαλίας και της Κρήτης.

Στη δεύτερη αίθουσα περιλαμβάνονται τα χαρτονομίσματα της Εθνικής τράπεζας από το 1900 έως και το 1926 καθώς και αρκετά δοκίμια τους.

Η τρίτη αίθουσα χωρίζεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη υπάρχουν τα χαρτονομίσματα της Τράπεζας της Ελλάδος από το 1928 έως και το 2002. Ενδιαφέροντα εκθέματα στην ενότητα αυτή είναι τα προσχέδια πολλών χαρτονομισμάτων που δεν κυκλοφόρησαν ποτέ. Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει τις έκτατες τοπικές εκδόσεις της κατοχής καθώς και τα χαρτονομίσματα των Ιταλικών, Γερμανικών και Βρετανικών δυνάμεων της ίδια περιόδου.

Τέλος στην τέταρτη αίθουσα παρουσιάζονται όλες οι εκδόσεις των χαρτονομισμάτων και δοκιμίων που κυκλοφόρησε η Ιονική τράπεζα από το 1840 μέχρι το 1920 σε σελίνια/λίρες, κολονάτα και δραχμές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μεταλλικές μήτρες εκτυπώσεως των αντίστοιχων χαρτονομισμάτων της Ιονικής. Εκτός αυτών η αίθουσα είναι εμπλουτισμένη με ντοκουμέντα που αφορούν την ιστορία της Ιονικής Τράπεζας όπως έγγραφα, λογιστικά βιβλία, επιταγές, μετοχές κτλ.

Εν κατακλείδι μπορώ να πω ότι η επίσκεψη μου στο μουσείο με άφησε απόλυτα ευχαριστημένο. Είδα από κοντά σπάνια χαρτονομίσματα και κυρίως άντλησα πολλές πληροφορίες για αυτά.

Αυτό που μπορώ να σας πω είναι να επισκεφθείτε το μουσείο σε πρώτη ευκαιρία.

Για επιπλέον πληροφορίες το τηλέφωνο του μουσείου είναι το 26610 41552.

ΥΓ. Με τον καιρό θα γράψω και κάποια ακόμα άρθρα για κάποια συμπεράσματα που έβγαλα για ορισμένα χαρτονομίσματα μετά την επίσκεψή μου στο μουσείο.

 Κατάλογος Ελληνικών Χαρτονομισμάτων 1822-2992

Η σειρά 00Α στα Ελληνικά χαρτονομίσματα

Στα ελληνικά χαρτονομίσματα μετά το 1964 η αρίθμησή τους ξεκινά από το 01Α 000001 ως το 01Α 999999 και συνεχίζει με το 01Β 000001.... Μετά πάει στο 02Α 000001 (2η σειρά) κοκ.
Δηλαδή κάθε σειρά απαρτίζεται από 1*24*999999=24 εκατομμύρια κομμάτια περίπου. Αριθμός 1.000.000 δεν είναι γνωστό αν έχει υπάρξει για όλα τα χαρτονομίσματα και τις σειρές, αν και είναι γνωστές μερικές περιπτώσεις.

Πέρα από τους παραπάνω αύξοντες αριθμούς υπάρχει και μια άλλη κατηγορία που είναι η 00Α. Η σειρά αυτή αποκαλείτε συμπληρωματική (replacement notes ή star notes) για τα αμερικάνικα δολάρια.

Σκοπός αυτών των χαρτονομισμάτων είναι να αντικαταστήσουν τα κακέκτυπα χαρτονομίσματα που έχουν ήδη αύξοντα αριθμό. Χαρτονομίσματα που περιλαμβάνουν αυτή τη σειρά έχω υπόψη τα παρακάτω χωρίς βέβαια να αποκλείω τα υπόλοιπα
Αν γνωρίζει κάποιος και άλλα χαρτονομίσματα με 00Α ας απαντήσει στο άρθρο.

 Κατάλογος Ελληνικών Χαρτονομισμάτων 1822-2992

The serial number 00A of Greek banknotes

All Greek banknotes’ serial numbers, issued after 1964, starts from 01A 000001 to 01A 999999 and goes on with 01B 000001 etc. Then it goes to 02A 000001 (2nd series) and continues. That is every series is consisting of 1*24*999999=24 million pieces approximately (Greek alphabet has 24 letters). Serial number with 1000000 is not known for all banknotes but I have seen one 500 dr of 1968 with it.

Except from the regular s/n there is a special s/n, which starts with 00A. The banknotes with this series are called replacement or star notes for the US dollars. The purpose of these notes is to replace any misprint banknote. I have seen the following notes with series of 00A:

100 dr 1966 , 500 dr 1968, 1000 dr 1970 ,

100 dr 1978, 500 dr 1983, 10000 dr 1995

I presume that also this kind of s/n have the rest banknotes:

50 dr 1964, 100 dr 1967, 50 dr 1978,

5000 dr 1984, 1000 dr 1987, 200 dr 1996,

5000 dr 1997,

If someone has seen the above banknotes let inform the rest of us too.

 Catalogue of Greek Paper Money 1822-2002

Η Τελευταία Έκδοση της ΕΤΕ (1926-1927)

Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος είχε το προνόμιο έκδοσης τραπεζογραμματίων έως το 1928 οπότε και ιδρύθηκε η Τράπεζα της Ελλάδος. Η τελευταία έκδοση της ΕΤΕ που έγινε το 1926-27, αποτελείται από 8 χαρτονομίσματα με ονομαστικές αξίες 5, 10, 20, 50, 100, 500, 1000 και 5000 δραχμών εκτυπωμένα όλα από την American Bank Note Company. Από αυτά μόνο οι 10 και οι 500 δραχμές πρόλαβαν και μπήκαν στην κυκλοφορία πριν την κατάργηση του προνομίου αυτού, οπότε και βρίσκονται χωρίς την επισήμανση της Τ.τ.Ε. επάνω τους.

Όταν ανέλαβε η Τ.τ.Ε. δεν είχε δικά της χαρτονομίσματα να θέσει σε κυκλοφορία και κυκλοφόρησε το απόθεμα της ΕΤΕ αφού όμως πρώτα εκτύπωσε πάνω στα χαρτονομίσματα την ονομασία της. Η επισήμανση είναι ημικυκλική χρώματος κόκκινου εκτός από αυτή των 5 δραχμών που είναι μοβ και μικρότερη. Τα χαρτονομίσματα αυτά ήταν οι 5, 20, 50, 100, 1000, 5000 και κάποια εναπομείναντα 500ρικα. Κυκλοφόρησαν όμως και μερικά χαρτονομίσματα χωρίς την επισήμανση. Τα συγκεκριμένα χαρτονομίσματα πρέπει να θεωρούνται ως σφάλματα (error) διότι από λάθος δεν εκτυπώθηκε η επισήμανση πάνω τους. Οι συλλέκτες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην αγορά τέτοιων σφαλμάτων, διότι στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά χαρτονομίσματα με εκούσια σβησμένη την επισήμανση. Επιπλέον προσοχή πρέπει να δίνεται και σε χαρτονομίσματα σε κακές καταστάσεις (good ή poor) όπου η επισήμανση απλώς έχει σβηστεί με την χρήση αλλά παρουσιάζονται ως σφάλματα.

Στις 1000 δραχμές υπάρχει και μια ποικιλία, αυτή με την υπογραφή "Παπαδάκης". Συγκεκριμένα κυκλοφόρησαν με αυτήν την υπογραφή ορισμένα χαρτονομίσματα της σειράς ΚΞ. Αυτή η σειρά ήταν η πρώτη που μπήκε στην κυκλοφορία, άρα και αποσύρθηκε γρήγορα, οπότε έτσι δικαιολογείται η σπανιότητα αυτής της ποικιλίας.

Το χαρτονόμισμα των 5000 δραχμών ήταν το πρώτο και τελευταίο που εκτύπωσε η Εθνική. Η παραγγελία ήταν ένα εκατομμύριο τεμάχια, αλλά φαίνεται να κυκλοφόρησαν μόνο διακόσες χιλιάδες (σειρές ΙΒ και ΙΓ).

Για την καλύτερη ενημέρωση των συλλεκτών, ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει το χρονικό διάστημα στο οποίο κυκλοφόρησαν τα χαρτονομίσματα της σειράς 1926-27. Από τον πίνακα φαίνεται ότι οι 20 δραχμές έμειναν στην κυκλοφορία μόνο δεκαπέντε μήνες, γεγονός που δικαιολογεί την σπανιότητά τους, παρόλο που η ονομαστική αξία αυτών των χαρτονομισμάτων ήταν σχετικά μικρή.

Αξία Έναρξη κυκλοφορίας Άρση κυκλοφορίας

• 5 δρχ 16/9/1929 - 10/10/1930
• 10 δρχ 15/11/1927 - 10/10/1930
• 20 δρχ 20/7/1929 - 10/10/1930
• 50 δρχ 16/9/1929 - 31/3/1943
• 100 δρχ 16/9/1929 - 31/3/1943
• 500 δρχ ? - 15/12/1932
• 1000 δρχ ? - 31/3/1943
• 5000 δρχ ? - 15/12/1932
  
  Κατάλογος Ελληνικών Χαρτονομισμάτων 1822-2992

1000 δραχμές του 1926

-->

Θα μιλήσω για το γνωστό χιλιάρικο του 1926 που από συλλεκτικής άποψης είναι σχετικά εύκολα να βρεθεί, αλλά κρύβει κάποιες ιδιαιτερότητες.

Υπάρχουν δύο ημερομηνίες για το χιλιάρικο αυτό: 15/10/1926 και 4/11/1926. Και οι δύο εκτυπώθηκαν σε 5.000.000 χαρτονομίσματα η κάθε μία, σύνολο δηλαδή 10.000.000 χαρτονομίσματα.

Αυτά με την πρώτη ημερομηνία κυκλοφόρησαν πρώτα άρα και αποσύρθηκαν και νωρίτερα. Οπότε δεν πρόλαβαν όλα να "δουν" την κατοχή σε αντίθεση με αυτά του Νοεμβρίου που τα έπιασε η κατοχή οπότε και έχασαν γρήγορα την αξία τους. Συνέπεια αυτού είναι να έχουν διασωθεί πολύ περισσότερα χιλιάρικα του Νοεμβρίου απ’ότι αυτά του Οκτωβρίου. Έτσι λοιπόν για πολύ καλές καταστάσεις και άνω, η αξία του χιλιάρικου της 15/10/1926 πρέπει να είναι σαφώς πολλαπλάσια αυτών με ημερομηνία 4/11/1926.

Όσα δεν έχουν την επισήμανση της Τράπεζας της Ελλάδος και το κόκκινο ορθογώνιο στη θέση της υπογραφής του Επιτρόπου θεωρούνται σφάλματα (errors) και τιμολογούνται αναλόγως. Χρειάζεται προσοχή διότι μπορεί η επισήμανση να έχει σβηστεί εκουσίως ή σε καταστάσεις κάτω του VG η επισήμανση να έχει σβηστεί λόγω φθοράς.

Αυτά με την υπογραφή "Παπαδάκης" έχουν όλα ημερομηνία 15/10/1926. Οι σειρές που έχουν την υπογραφή αυτή είναι, προς το παρόν, οι παρακάτω:

ΚΞ 100, ΚΞ 099, ΚΞ 097

Ο Ταρασουλέας αναφέρει τις σειρές ΚΞ 100 και ΚΞ 091. Για την τελευταία δεν μπορώ να επιβεβαιώσω ότι υπάρχει. Αυτά τα χαρτονομίσματα θεωρούνται σχετικά δυσεύρετα μιας και έχουν διασωθεί πολύ λίγα.

Κατάλογος Ελληνικών Χαρτονομισμάτων 1822-2992

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

1000 drachmas of 1926

I will write about the 1000 drachmas banknote. Although it is relative easy and cheap to find it, it has some interest features. It has two dates 15/10/1926 and 4/11/1926. Each of them was printed in 5.000.000 pieces. The notes with the first date were issued first in the early 1930’s and were withdrawn before the German occupation of Greece, where inflation “destroyed” all the circulated banknotes. The 1000 dr notes of the second date circulated later and were still circulated in the 1940’s. This means that the majority of the 1000 dr banknotes that survived are those with the November date. So we can say that the value of the notes of October is higher of the rest for XF and UNC condition only.

Some of the specific banknotes don’t have the red overprint of Bank of Greece. These notes are considered as errors and their value is higher than the typical notes. You have to pay attention for these errors because some people remove the overprint in order to make error notes. Also notes in VG or lower condition may not have the overprint because it was erased natural due to wear.

The rarity of the 1926 1000 dr banknote is the notes that have a printed signature in the right lower corner of the front view, under the red rectangular. The name of the signature is Papadakis and the serial numbers that I have seen with it are ΚΞ 100, ΚΞ 099, ΚΞ 097. Tarasouleas in his catalogue refers also the ΚΞ 91 but I can’t confirm it.

Catalogue of Greek Paper Money 1822-2002