Η έγχρωμη Αθήνα του 1953

Η δεκαετία του 1950 έχει καθιερωθεί στη συλλογική μας μνήμη ως ασπρόμαυρη. Αυτό οφείλεται φυσικά στο γεγονός ότι όσες οικογενειακές φωτογραφίες της εποχής αυτής έχουμε είναι ασπρόμαυρες, αλλά κυρίως στις ελληνικές ταινίες που γυρίστηκαν τότε που είναι και αυτές στην συντριπτική τους πλειοψηφία ασπρόμαυρες. Τις έχουμε δει δεκάδες φορές που πλέον έχουμε την αίσθηση ότι τότε δεν υπήρχε χρώμα. Ευτυχώς όμως υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου διασώζονται έγχρωμες φωτογραφίες της δεκαετίας του 1950.

Κάνοντας μια μικρή παρένθεση πρέπει να αναφερθούμε στην ιστορία της έγχρωμης φωτογραφίας. Η πρώτη εμπορική χρήση της έγχρωμης φωτογραφίας ανάγεται στην πρώτη δεκαετία του 20^ου αιώνα, με την αυτοχρωμία. Δύσχρηστη και ακριβή στο κόστος χρήσης, απευθυνόταν σε πιο εύπορους λάτρεις της φωτογραφίας. Η αυτοχρωμία συνέχισε να χρησιμοποιείται ως τα μέσα της δεκαετίας του 1930, οπότε έγινε η μεγάλη ανατροπή. Σχεδόν ταυτόχρονα η αμερικάνικη Kodak και η γερμανική Agfa λάνσαραν στην αγορά το έγχρωμο φιλμ ζελατίνας σε ρολό, γεγονός που απλοποίησε και έριξε σημαντικά το κόστος της έγχρωμης φωτογραφίας. Βέβαια η εμφάνιση του έγχρωμου φιλμ κόστιζε και γινόταν σε πολύ λίγα φωτογραφεία, γεγονός που περιόριζε τη χρήση του. Όμως η ευκολία στη χρήση του φιλμ σε σχέση με την αυτοχρωμία ήταν τεράστια.

Έτσι λοιπόν μπορούμε να δούμε τους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936 με χρώμα, όπως και πολλές έγχρωμες εικόνες του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου. Στην Ελλάδα βέβαια η έγχρωμη φωτογραφία άργησε να έρθει, μιας και δεν υπήρχε η δυνατότητα εμφάνισης έγχρωμου φιλμ εδώ. Έπρεπε να στέλνονται στο εξωτερικό. Από τη δεκαετία του 1960 άρχισαν να πληθαίνουν τα φωτογραφεία που μπορούσαν να επεξεργαστούν το έγχρωμο φιλμ, οπότε αυξήθηκαν και οι έγχρωμες φωτογραφίες.

Παλιότερα οι ελληνικές έγχρωμες φωτογραφίες που μας είναι γνωστές προέρχονται κυρίως από ξένους επισκέπτες ή τουρίστες που ήρθαν για δουλείες ή διακοπές στην Ελλάδα. Τράβηξαν φωτογραφίες και επέστρεψαν στην πατρίδα τους όπου και τις εμφάνισαν. Κατά τη διάρκεια της κατοχής υπήρξαν και άλλοι «επισκέπτες» που φωτογράφισαν έγχρωμα την Ελλάδα. Έτσι λοιπόν διασώζονται έγχρωμες αποτυπώσεις της κατοχικής Αθήνας, Θεσσαλονίκης και Κρήτης από Γερμανούς στρατιωτικούς.

Κλείνοντας την παρένθεση αυτή, μπορούμε πλέον να παρουσιάσουμε μια σειρά από έγχρωμες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στην Αθήνα του 1953. Κρίνοντας από το περιεχόμενο τους ο φωτογράφος ήταν ένας Αμερικανός υπάλληλος του ΟΗΕ που ήρθε στην Ελλάδα πιθανόν λόγω του σχεδίου Marshal με αρμοδιότητα την γεωργική ανάπτυξη της χώρας μας.. Ο κύριος αυτός επισκέφθηκε διάφορες πόλεις της Ελλάδος. Πήγε στην Αθήνα-Πειραιά, Κόρινθο, Πάτρα, Ιωάννινα και Θεσσαλονίκη όπου και έβγαλε κάποιες θαυμάσιες έγχρωμες φωτογραφίες. Όλες οι φωτογραφίες είναι διαφάνειες (slides) της Kodachrome. Η ποιότητα τους, όπως θα δούμε, είναι καταπληκτική, που αν και πέρασαν έξι δεκαετίες από την εμφάνιση τους διατηρούν στο ακέραιο τα χρώματα τους.

Στο παρόν άρθρο θα γίνει παρουσίαση των φωτογραφιών της Αθήνας και του Πειραιά. Στην πορεία θα παρουσιασθούν και οι υπόλοιπες πόλεις.